Re-place

1 września, 2009

Otwarcie: 1.09.2009, godz. 18:00
Wykład Stereotypes and Auditions i rozmowa z artystką: 2.09.2009, godz. 18:00
2.09.2009 – 16.10.2009
Kurator: Katarzyna Krysiak
Współpraca: Rumuński Instytut Kultury w Warszawie

Irina Botea urodziła się w Ploiesti, w Rumunii  1970 r. Jest jedną z najbardziej interesujących przedstawicielek współczesnej rumuńskiej sceny artystycznej. Studiowała na Uniwesytecie Sztuk Pięknych w Bukareszcie oraz w School of the Art Institute w Chicago, gdzie obecnie wykłada. Prezentowała swoje prace w wielu galeriach i muzeach w Europie, USA i Azji. W Polsce jej filmy można było zobaczyć w ramach wystaw: Dada East, w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta (2008) oraz w History will repeat itself, w CSW Zamek Ujazdowski (2008). Obecnie jej indywidualną wystawę A Moment of Citizenship można oglądać w Jeu de Paume w Paryżu. Mieszka i pracuje w Rumunii i USA.

Na wystawę Re-place Iriny Botea składają się dwa projekty wideo: dyptyk filmowy Felicia says (2008) i Felicia (2009), który artystka zrealizowała wspólnie z mężem Razvanem Botea oraz film Stereotypical Conversations (2006).

Pierwszy projekt opowiada historię z życia Felicji, Cyganki, emigrantki z Rumunii, którą artystka wraz z mężem spotkali podczas pikniku nad brzegiem Sekwany w Paryżu. Przypadkowe spotkanie i rozmowa o tęsknocie za krajem i językiem, przeobraziło się w opowieść o dramatycznych wydarzeniach z życia bohaterki. W Felicia says historia opowiedziana jest ustami samej Felicji, którą za jej zgodą zarejestrował Razavan Botea. Silne wrażenie jakie pozostawiła po sobie relacja bohaterki i jej scenariuszowy charakter spowodowały, że powstała druga część projektu: Felicia. Tym razem sceny życia Felicji odgrywają rumuńscy zawodowi aktorzy, tak jak ona emigranci, w Chicago pracujący jako taksówkarze. Istotnym jest, że są to sami mężczyźni, dla których bezpośredni i twardy język bohaterki staje się wyzwaniem. Historia Felicji dotyka nie tylko bardzo aktualnego w wielu krajach Europy, zwłaszcza silnie widocznego w Rumunii, problemu nietolerancji wobec mniejszości cygańskiej. Nie narzuca jednak widzowi żadnej interpretacji. Wywołuje szereg bardzo uniwersalnych pytań o pracę, wolność, możliwość dokonywania wyborów, negocjacji, postrzegania ludzi jako towarów.  W filmie Stereotypical Conversations czworo Amerykanów: aktor, reżyser teatralny, artysta wizualny i kompozytor, wcieliło się w postacie Rumunów. Mircea, Alice Liviu i Andreea prowadzą rozmowy na temat odbierania Amerykanów z perspektywy Rumunów. W zaimprowizowanej rozmowie posiłkują się cytatami zaczerpniętymi z forum dyskusyjnego w rodzaju ”Amerykanie są…” .

Tytuł wystawy Re-place – jak wyjaśnia sama artystka – odnosi się do przemieszczania się, zmiany miejsca, zmiany osobistej sytuacji życiowej oraz zmiany myślenia, punktu widzenia, w zależności od aktualnego położenia, w którym człowiek się znajduje. W prezentowanych pracach artystka próbuje sformułować pytania o realną możliwość postawienia się w miejscu innego człowieka, „wejścia w czyjeś buty” czyli wczucia się i zrozumienia jego intencji postępowania. Próbuje podjąć rozmowę o stereotypach z perspektywy osoby aktywnie uczestniczącej w danej sytuacji. Problematykę tę Irina Botea rozwinie w trakcie wykładu pt. Stereotypes and Auditions, który odbędzie się w Galerii Foksal, dzień po wernisażu wystawy.