Radek Szlaga, Kill Your Idols

19 maja, 2023

Wernisaż: piątek, 19 maja, godz. 18-21
Czas trwania: 19.05. — 1.07.2023
Kuratorzy: Katarzyna Krysiak, Przemysław Strożek

Wystawa Kill Your Idols zainspirowana została historią, w której muzyka hard-rockowa i metalowa odegrały niebagatelną rolę. Chodzi o pojmanie przez siły zbrojne USA panamskiego dyktatora, generała Manuela Noriegi, który ze swojej kryjówki „wypłoszony” został setem muzycznym ciężkich brzmień. Wystawa bierze swój tytuł od napisu na koszulce noszonej przez lidera Guns N’ Roses, Axla Rose’a, jednego z bohaterów niesławnej playlisty, która zmusiła Noriegę do poddania się.

W 1989 roku Stany Zjednoczone przystąpiły do inwazji na Panamę pod kryptonimem operacja Just Cause (W Słusznej Sprawie). Jej celem było obalenie dyktatora Panamy, generała Manuela Noriegi, aby umocnić wpływy USA w strategicznym położeniu Kanału Panamskiego. Noriega ukrywał się w ambasadzie Watykanu, licząc na azyl dyplomatyczny, ale został pojmany po tym jak wojska USA postanowiły zastosować strategię muzycznych tortur. Pod murami ambasady dzień i noc odtwarzana była z głośników muzyka hard-rockowa i metalowa (m. in. Guns N’ Roses, Black Sabbath, Judas Priest), która doprowadziła panamskiego dyktatora, wielbiciela opery, do poddania się amerykańskiej armii.

Równocześnie, w Polsce końca lat 80. słuchanie muzyki Guns N’ Roses, czy AC/DC było niezwykle ważnym doświadczeniem młodego pokolenia czasu transformacji. Przełomowym momentem był kultowy koncert zespołu Metallica w Katowicach w 1987 roku, który zapowiadał prawdziwą inwazję ciężkich dźwięków ze Stanów Zjednoczonych. Choć dzieje polskiej muzyki hard-rockowej i metalowej, np. działalność polskiego zespołu Kat, datuje się na początek lat 80., to jednak w schyłkowym okresie PRL-u zachodni mainstream wyraźnie przeważał. Bezkrytyczna fascynacja amerykańską popkulturą łączyła się też w tym przypadku nierozerwalnie z gwałtownymi reformami kapitalistycznymi zaraz po upadku bloku wschodniego.

Radek Szlaga w nowej serii prac uchwycił absurdalność i anegdotyczność tej historii. Szlaga dorastał jako świadek demontażu komunistycznego reżimu w Polsce. W latach 90. część jego rodziny przeniosła się do Stanów Zjednoczonych, dokąd często podróżował. Później artysta przeprowadzał się do kilku krajów w Europie, właściwie nigdzie nie osiedlając się na stałe – obecnie mieszka w Brukseli. Fascynacje z dzieciństwa, w szczególności wyidealizowana wizja USA jako globalnego supermocarstwa, oraz rozdźwięk między tym obrazem a codziennością, wciąż przenikają do jego prac w coraz to nowych konstelacjach.
Wystawa Kill Your Idols Radka Szlagi wizualizuje równolegle dwie powyższe narracje. Wpisuje je w konsekwentnie rozwijaną od lat koncepcję „transatlantyku”, tzn. przestrzeni geopolityczno-kulturowej wymiany. W obszar tej transatlantyckiej mapy wplecione zostały uniwersalne i jednostkowe doświadczenia z czasów hard-rockowego i metalowego „boomu” początku lat 90. Owe doświadczenia rozpięte między Stanami Zjednoczonymi, Ameryką Łacińską i Panamą, a Europą Wschodnią i Polską, budują szczególną opowieść o procesach militarno-kulturowej inwazji muzyki ciężkiej na geopolityczne procesy, a co za tym idzie – na ustalony porządek normatywnej mapy świata.