Tadeusz Rolke, Jacek M. Stokłosa, Photographs

December 16, 2016

Otwarcie wystawy: piątek, 16 grudnia 2016, g.18:00

Wystawa trwa do 3 lutego 2017

Curator: Lech Stangret

Współpraca:  Katarzyna Krysiak

Wystawa fotografii Tadeusza Rolke i Jacka Marii Stokłosy jest ostatnią ekspozycją z cyklu wystaw zbiorowych  zaplanowanych w 2016 roku z okazji jubileuszu 50-lecia założenia Galerii Foksal. Jest na swój sposób symbolicznym zamknięciem „rocznicowych” pokazów. Przyjęta przez kuratorów formuła prezentacji, w których mogą wziąć udział tylko czynni artyści dokonujący wyboru swych dzieł, zdecydowała o wystosowaniu zaproszenia do zorganizowania wystawy dla dwóch znakomitych artystów-fotografów związanych z Foksalem od dnia powstania Galerii. Za sprawą pokazu fotografii autorstwa Tadeusza Rolke i Jacka M. Stokłosy kuratorzy chcieliby również złożyć swoisty hołd wielkim, nieżyjącym artystom-fotografom, którzy współtworzyli historię Foksalu jak m.in. Eustachy Kossakowski, Zygmunt Targowski, Piotr Barącz, Jerzy Borowski, Erazm Ciołek.

Tadeusz Rolke wybrał do swojej ekspozycji fotografie pochodzące z trzech wernisaży  wystaw, które odbyły się w warszawskiej Galerii Krzywe Koło, prowadzonej na fali tzw. ”odwilży” od 1956 roku przez Mariana Bogusza przy Klubie Krzywe Koło w Staromiejskim Domu Kultury, a zlikwidowanej nakazem władz w 1965 roku. To właśnie w działalności Galerii Bogusza, któremu udało się stworzyć prawdziwy, niezależny „salon kulturalny stolicy” historycy sztuki szukają genezy Galerii Foksal i pierwszego programu jej działalności. Na czarno-białych fotografiach możemy zobaczyć przede wszystkim osoby tworzące to niezwykłe środowisko: artystów, krytyków, literatów, dziennikarzy.  Do grona wolontariuszy-współpracowników Krzywego Koło należeli m.in.: Wiesław Borowski, Jerzy Ludwiński, Hanna Ptaszkowska, Urszula Czartoryska, Tadeusz Rolke wywodzący się ze środowiska lubelskiego KUL-u. Pomagali oni Boguszowi przy aranżowaniu wystaw, a młodzi krytycy zamieszczali swoje teksty w wydawanych przez niego katalogach. Organizowane w Krzywym Kole spotkania, wernisaże, wieczory poetyckie podczas których dyskutowano na temat nowoczesnej sztuki i innych dyscyplin artystycznych dały impuls – po zamknięciu galerii – do podjęcia prób kontynuacji w innych miejscach. Tą drogą poszedł Jerzy Ludwiński zakładając we Wrocławiu galerię Pod Moną Lizą, a także grono osób zintegrowanych wokół osoby Henryka Stażewskiego – nestora polskiej awangardy. W kawiarni SARP-u odwiedzanej regularnie przez Stażewskiego spotykali się z nim m.in. dawni bywalcy Krzywego Koła: Roman Owidzki, Włodzimierz Borowski, Zbigniew Gostomski, Edward Krasiński, Jan Ziemski, Hanna Ptaszkowska, Wiesław Borowski, Mariusz Tchorek, Eustachy Kossakowski, Tadeusz Rolke, którzy potem znaleźli swoje miejsce w Galerii Foksal. Fotografie Tadeusza Rolkego są nie tylko rejestracją ważnego epizodu polskiej historii sztuki, ale również znakomitymi dziełami oddającymi w mistrzowski sposób atmosferę Krzywego Koła.

Znacznie bogatsza tematyka dzieł fotograficznych Jacka Marii Stokłosy odnosi się do artystycznych środowisk Warszawy i Krakowa. W sposób pośredni lub bezpośredni wiąże się też z Galerią Foksal. Stokłosa, który wraz z braćmi Janickimi założył artystyczną Drugą Grupę, współpracującą blisko z Foksalem, pokazuje fotografie prezentujące zarówno jej działalność (zdjęcia z akcji i wystaw w Galerii Foksal, krakowskiej Galerii Krzysztofory, ale też z Londynu i Paryża), jak i ze swoich wystaw indywidualnych. Dużą grupę stanowią fotografie dotyczące Tadeusza Kantora i Teatru Cricot 2. Znajdziemy wśród nich kadry z prób, konferencji prasowej w Adelajdzie, znakomite portrety aktorów czy bohaterów spektakli z „Kurki wodnej”, „Nadobnisi  i koczkodanów”, „Umarłej klasy”. Jacek Stokłosa, który był aktorem teatru Kantora od 1963 roku, brał udział w licznych zagranicznych wędrówkach Cricotu rejestrując swoim aparatem wiele niezwykłych wydarzeń np. w Edynburgu, Dourdan, Nancy. Tadeusz Kantor – jeden z najważniejszych twórców związanych z Galerią Foksal, pojawia się w unikalnych, pełnych humoru ujęciach na tle swych obrazów, lub w sytuacjach prywatnych, niemal intymnych. Wśród fotografii Stokłosy odnajdziemy również bogatą kolekcję niezwykłych portretów artystów i krytyków tworzących historię i legendę Foksalu jak m.in.: Henryk Stażewski, Zbigniew Gostomski, Koji Kamoji, Edward Krasiński, Maria Stangret, Stanisław Dróżdż, Ben Vautier, Wiesław Borowski, Anka Ptaszkowska, Andrzej Turowski, Richard Demarco oraz artystów z Grupy Krakowskiej i zaprzyjaźnionej z Foksalem krakowskiej Galerii Krzysztofory (np. Jonasz Stern, Kazimierz Mikulski, Alfred Lenica). Natomiast klimat legendarnych artystycznych bali przedstawiają zdjęcia z Balu w Zalesiu w 1968 roku i Balu Hippisów w Krzysztoforach z 1976 roku.

Zarówno fotografie Tadeusza Rolke, jak i Jacka M. Stokłosy to prawdziwe dzieła sztuki, które paradoksalnie dopiero teraz debiutują w tej roli w Galerii Foksal.

Podziękowania dla Galerii LEGUERN za współpracę – wybór prac i organizacji ekspozycji fotografii Tadeusza Rolke.