Białe, Czarne, Szare

26 kwietnia, 2013

Otwarcie: 26.04.2013, godz. 18:00
29.04.2013 – 7.06.2013
Kurator wystawy: Martin Dostál
Kurator projektu: Lech Stangret
Wystawa współorganizowana z Czeskim Centrum w Warszawie
i przy wsparciu Galerii Zdenĕk Šklenář z Pragi

Wystawa Stanislava Kolíbala w Galerii Foksal jest pierwszą prezentacją sztuki tego wybitnego twórcy w tym miejscu, choć kierujący Galerią chcieli pokazać jego prace już w latach 70. Niestety próby zorganizowania pokazów czeskich, słowackich, czy innych artystów z tzw. krajów socjalistycznych spotykały się ze zdecydowanym sprzeciwem ówczesnego Ministerstwa Kultury. Niemniej za sprawą Ryszarda Stanisławskiego – dyrektora Muzeum Sztuki w Łodzi, współpracującego blisko z Galerią Foksal kontakty polsko-czeskie były na tyle żywe, że artyści mieli możliwość poznać warszawską galerię. Należy zaznaczyć, że w przypadku łódzkiego muzeum zaowocowało to utworzeniem kolekcji awangardowej sztuki Czechów i Słowaków, zabronionej w Czechosłowacji po roku 1968. Obecna wystawa wypełnia tę białą plamę w historii Galerii Foksal, choć nie jest to oczywiście wystawa historyczna. Na ekspozycję Białe, Czarne, Szare składa się ponad 20 prac specjalnie wyselekcjonowanych przez artystę w autorskiej aranżacji przestrzeni. Pochodzą głównie z ostatniego okresu twórczości, ale można też odnaleźć odniesienia do lat 70.

Stanislav Kolíbal należy do światowej czołówki przedstawicieli tzw. abstrakcji zimnej. Posługuje się w swych artystycznych kreacjach językiem geometrii. Krytycy odczytywali w jego twórczości nawiązania do konceptualizmu, minimal-artu czy Arte – Povera. Procesualny charakter jego dzieła nie pozwala na zaszufladkowanie go do kategorii rzeźby. Ten gatunek sztuki przeszedł przecież, w ciągu ostatniego półwiecza zasadniczą transformację, a Kolíbal wniósł do niej swój znaczący wkład. Do pojęć: obiektu czy instalacji dochodził w wyniku indywidualnego rozwoju swojej sztuki już od lat 60. W latach 70., gdy nie mógł urządzać publicznych pokazów tworzył w swej prywatnej pracowni niezwykłe instalacje. Aspekt plastycznego aranżowania przestrzeni dla prezentacji dzieła rzeźbiarskiego stał się wysoko cenioną przez krytyków wartością wystaw realizowanych przez Kolíbala.

Dla tego wybitnego artysty racjonalne myślenie o przestrzeni aktualizuje uniwersalne odczucie ruchu człowieka w otaczającym uniwersum, przebywania myśli ludzkiej w zadziwiającym, wciąż odnawiającym się labiryncie. Labirynt oznacza tu duchową drogę przez świat. To są wartości aktualne stale, także nad Wełtawą – pisała w 2000 r. Urszula Czartoryska.

Sztuka Stanislava Kolíbala jest dobrze znana polskiej publiczności. Artysta prezentował swe dzieła na kilku wystawach indywidualnych i zbiorowych, m.in. w Muzeum Sztuki w Łodzi czy Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Był  też uczestnikiem głośnej międzynarodowej wystawy Konstrukcja w Procesie 1981,  otwartej w Łodzi niespełna dwa miesiące przed ogłoszeniem stanu wojennego, która stała się manifestacją solidarności artystów z różnych krajów ze społeczeństwem polskim.

Stanislav Kolíbal (ur. 11 grudnia 1925 r., Orlová) jest jedną z najważniejszych postaci czeskiej sztuki nowoczesnej. Już w latach 50., a zwłaszcza 60., kiedy to na fali relatywnej odwilży politycznej, w sztuce pojawiły się niemal wszystkie awangardowe tendencje sztuki światowej, należał do najsilniejszych osobowości tamtejszej sceny artystycznej. Obok m.in. Václava Boštíka i Adrieny Šimotovej był wiodącym artystą  założonej w 1960 r. legendarnej grupy UB 12, której działalności zakazały władze komunistyczne w 1970 r. Dopiero po aksamitnej rewolucji powrócił do oficjalnego życia artystycznego. W latach 1990–1993 pracował jako profesor Akademii Sztuk Pięknych w Pradze. W roku 2012 zaprezentował swe dzieła na wielkiej retrospektywnej wystawie Inny Świat na  Zamku na Hradczanach w Pradze.

Brał udział w tak głośnych wystawach jak m.in.: the 5th exhibition of the Sculpture of Twenty Nations w Guggenheim Museum, w Nowym Jorku; Paris Prague w Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris, Europa, Europa w Bonn czy Painting and Sculpture Today w Indianapolis Museum.

Jego dzieła znajdują się w kolekcjach, m.in.: Guggenheim Museum, Tate Gallery w Londynie,  a w Polsce w: Muzeum Sztuki w Łodzi i Muzeum Narodowym we Wrocławiu.

Specjalne podziękowania dla artysty oraz Pana Petra Janyški – dyrektora Czeskiego Centrum w Warszawie.